Việt Nam - "ngôi sao mới nổi " của chuỗi cung ứng sản xuất khu vực

Bất chấp sự bùng nổ của đại dịch Covid-19, lĩnh vực chế biến chế tạo ở Việt Nam đang trên đà phát triển và có tiềm năng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ngày càng lớn trong thời gian tới.

Thị trường đầy tiềm năng

Theo Cục Đầu tư trực tiếp nước ngoài của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến ngày 20 tháng 3 năm 2022, tổng số vốn đăng ký mới, vốn điều chỉnh, góp vốn mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt 8,9 tỷ USD, bằng 87,9% so với tháng 3 năm 2021. Trong khi đó, vốn thực hiện của các dự án có vốn đầu tư nước ngoài ước tính đạt 4,42 tỷ USD, tăng 7,8 % so với cùng kỳ năm 2021.

Các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 18 trong số 21 ngành kinh tế trọng điểm, trong đó lĩnh vực chế biến chế tạo dẫn đầu với tổng vốn lên tới 5,3 tỷ USD, chiếm gần 60% tổng số vốn đăng ký. Kế đến là lĩnh vực Bất động sản, Hoạt động khoa học công nghệ và Sản xuất và phân phối điện với số vốn đăng ký lần lượt là 2,7 tỷ USD, 200,4 triệu USD và 194,6 triệu USD. Mặc dù số lượng dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký giảm nhẹ nhưng lượng vốn giải ngân có xu hướng tăng lên. Xu hướng này vẫn đi theo đúng định hướng của Việt Nam là thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài theo hướng nâng cao chất lượng thay vì tăng số lượng, đồng thời loại bỏ các dự án quy mô nhỏ, giá trị gia tăng không đáng kể.

Ông Bùi Thanh Sơn - Bộ trưởng Bộ Ngoại giao nêu rõ, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài được Chính phủ Việt Nam xác định là hành động then chốt để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Bằng cách này, Việt Nam đã và đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, đồng thời ban hành các chính sách khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài vào nội địa.

“Hiện khu vực FDI đóng góp khoảng 20% GDP, trên 50% giá trị sản xuất công nghiệp và khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu của cả nước, tạo việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao động. Nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới đang đầu tư lâu dài và gặt hái nhiều thành công tại Việt Nam. Ngay cả khi hậu quả của đại dịch Covid-19 tác động tiêu cực đến kinh tế thế giới và Việt Nam, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam vẫn duy trì được đà, thể hiện niềm tin và nhận thức của các nhà đầu tư quốc tế đối với Việt Nam là điểm đến an toàn và hấp dẫn ”

Ông Bùi Thanh Sơn-Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn

Ngành công nghiệp chế biến chế tạo của Việt Nam tiếp tục là ngành có tiềm năng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài cao nhờ lợi thế về lao động giá rẻ, vị trí địa lý thuận lợi và nhiều chính sách ưu đãi, nhất là đối với sản phẩm công nghệ cao. Trên phạm vi toàn cầu, Việt Nam là nước sản xuất chi phí thấp với giá nhân công cạnh tranh. Nhìn chung, giá nhân công của Việt Nam rẻ hơn đáng kể so với Trung Quốc hoặc Mỹ, trong khi chi phí kinh doanh ở Việt Nam tương đối tiết kiệm, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất, nhờ chi phí đầu tư, xây dựng và đất đai thấp.

Ngoài ra, Việt Nam với dân số 100 triệu người có một lực lượng lao động lớn và được đào tạo tốt. Chính phủ Việt Nam cũng đã triển khai các chương trình giáo dục nghề nghiệp đa dạng để đào tạo lao động có tay nghề cao, đặc biệt là Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Thêm vào đó, việc Việt Nam ký kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, UKVFTA và CPTPP tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài

TechwireAsia dự đoán rằng "Việt Nam sẽ tiếp tục là nước dẫn đầu khu vực về sản xuất và gia công, ít nhất là trong tương lai gần"

Những lợi thế được đề cập quá hấp dẫn không thể cưỡng lại đối với các công ty nước ngoài đang tìm kiếm cơ hội mở rộng quy mô sản xuất tại Việt Nam. Ngoài những “gã khổng lồ công nghệ” như Samsung hay Intel, các tập đoàn lớn khác trên toàn cầu cũng đã công bố cam kết tăng cường đầu tư sản xuất tại quốc gia Đông Nam Á này. Đáng chú ý, Pegatron - đối tác sản xuất lớn của Apple - Microsoft và Sony, đã đầu tư thêm 101 triệu USD để thành lập nhà máy sản xuất và bán máy tính, thiết bị ngoại vi, thiết bị truyền thông và linh kiện điện tử tại Việt Nam. Cùng với đó, Pegatron cũng có kế hoạch đầu tư vào hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D). Ngoài ra, LEGO (Đan Mạch) - nhà sản xuất đồ chơi nổi tiếng nhất thế giới - sẽ đầu tư gần 1,32 tỷ USD để thành lập cơ sở sản xuất đồ chơi tại tỉnh Bình Dương.

Tờ Financial Times đánh giá, trên thực tế, ngày càng nhiều doanh nghiệp đa quốc gia muốn xây dựng nhà máy sản xuất tại Việt Nam và xu hướng này sẽ tiếp tục phổ biến hơn. Thậm chí, một số chuyên gia kinh tế còn cho rằng Việt Nam là “ngôi sao đang lên” của chuỗi cung ứng sản xuất ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp nhưng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam đang ngày càng tăng chứng tỏ các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tin tưởng vào Việt Nam.

Môi trường pháp lý

Đầu năm 2022, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam đã có cuộc họp bất thường để sửa đổi 8 điều luật để tránh chồng chéo, bao gồm Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Điện lực và Luật Thuế giá trị gia tăng. Có thể Chính phủ đã tiếp nhận những góp ý, đóng góp của các nhà đầu tư, doanh nghiệp và đang tích cực cải thiện môi trường pháp lý hơn nữa tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Thêm vào đó, về công tác cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp thời gian qua, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Công Thương Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công nhận xét, nhìn chung, các chính sách hỗ trợ đã được ban hành kịp thời. Đáng chú ý, có thể kể đến một số chính sách.

• Nghị quyết 128 về mở cửa nền kinh tế kịp thời
• Nghị quyết 11/NQ-CP về việc giảm thuế GTGT và hỗ trợ tiền thuê đất, thuế suất thuế xuất nhập khẩu ưu đãi. Theo Nghị quyết, gia hạn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt và tiền thuê đất đến năm 2022 và hỗ trợ lãi vay cho một số đối tượng.

Tổng quan về chính sách tài chính ưu đãi đầu tư của Việt Nam trong thời gian qua cho thấy không có sự phân biệt đối xử giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Do đó, việc giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp và đa dạng hóa các chính sách ưu đãi thuế đã góp phần tạo môi trường đầu tư thuận lợi để thu hút dòng vốn nước ngoài.

Tuy nhiên, khung pháp lý vẫn còn một số bất cập. Cụ thể, chính sách khuyến khích không nhất quán về mục tiêu và biện pháp thực hiện. Một trong những mục tiêu chính của chính sách ưu đãi là thu hút doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài sử dụng các giải pháp công nghệ cao, tuy nhiên ưu đãi lại dựa trên thuế, tiền thuê đất, số lượng lao động chứ không dựa trên tiêu chí về công nghệ được triển khai.

Ngoài ra, một số ưu đãi được ban hành mà không có quy định rõ ràng về điều kiện, thủ tục để được hưởng ưu đãi nên các doanh nghiệp đủ điều kiện hưởng ưu đãi gặp khó khăn trong việc xin xác nhận của cơ quan nhà nước. Tương tự như vậy, phần lớn ưu đãi thuế tại Việt Nam dựa vào doanh thu của doanh nghiệp hoặc theo thời gian tuyệt đối từ khi dự án đi vào hoạt động, dẫn đến việc nhà đầu tư nước ngoài trục lợi chính sách ưu đãi.

Lời kết

Do sự bất ổn của nền kinh tế thế giới, các tập đoàn toàn cầu tìm cách đa dạng hóa, tăng khả năng phục hồi và kết nối chuỗi cung ứng của họ trong khi giảm sự phụ thuộc vào một quốc gia. Trước tình hình đó, Việt Nam đã trở thành điểm đến hàng đầu để đầu tư vào lĩnh vực gia công chế tạo, tuy nhiên Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc cải thiện ngành công nghiệp hỗ trợ.

Tuy nhiên, Viettonkin tin tưởng rằng với những lợi thế Việt Nam đang có, cùng với những chính sách hỗ trợ của Chính phủ và sự cải thiện của cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì đà phát triển như một trung tâm sản xuất của khu vực và toàn cầu.

Nếu quý vị quan tâm đến việc đầu tư vào lĩnh vực chế biến chế tạo tại Việt Nam, vui lòng liên hệ với Viettonkin qua email info@viettonkin.com.vn hoặc trang Liên hệ. Các chuyên gia của chúng tôi, những người hiểu biết sâu sắc về thị trường và luật pháp Việt Nam, có thể đưa ra lời khuyên chi tiết giúp công ty của quý vị có định hướng đúng đắn thông qua các quy trình pháp lý để thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam và các phương thức gia nhập thị trường phù hợp.